Het is een bekende uitdrukking: pijn is fijn. Meestal cynisch bedoeld. Want natuurlijk is pijn niet fijn. Je trekt niet voor niets je vinger terug als je je brandt. Een eerste reflex is: wegwezen! En toch gaat mijn boek ‘Hartelust’ in essentie over pijn. Juist vanwege die (onbewust aangeleerde) reflex. Want het niet durven, kunnen of willen voelen van pijn is de oorzaak van heel veel ‘gedoe’ en problemen in je leven. Met jezelf, in je relatie, je familie of met je kinderen. Met je baas, je collega’s of je medewerkers.

Wat denk je van ruzie, jaloezie, frustratie, teleurstelling, depressie, moeheid, stress, uitputting (burn-out), eenzaamheid? Twijfel, onzekerheid, oordelen, kritiek, wantrouwen, piekeren, perfectionisme, ongeduld, ergernis, verwijten?

Oude pijn
Hier ligt allemaal angst voor pijn aan ten grondslag. En het gekke is: het is angst voor oude pijn, pijn die we ooit als kind hebben gevoeld en bang zijn weer te voelen. Pijn die je je niet eens meer kunt herinneren maar die je wel wilt vermijden! Door de angst voor die oude pijn creëer je juist nieuwe pijn. Pijn wegdrukken zorgt er juist voor dat – ongewild en onbewust – eenzelfde soort pijnlijke situatie je steeds weer ‘overkomt’. Wat een paradox…

Onbewuste overlevingsmechanismen
En daarom leg ik bij voorkeur ‘de vinger op de zere plek’. Uiteraard met alle respect voor je angst. Want als jij je weer kunt herinneren voor welke pijn je bang bent (geweest) dan kun je je aangeleerde reflexen, de bekende overlevingsmechanismen, opheffen. Je kunt als volwassene gaan zorgen voor het gekwetste kind in jezelf. Want dat gekwetste kind dragen we allemaal bij ons, niemand uitgezonderd. Dat heeft niets te maken met IQ of opleiding. En ook niet met een slechte opvoeding…

Eigen verantwoordelijkheid
Als je verantwoordelijkheid neemt voor het gekwetste kind in jezelf dan heb je de automatische en vaak onbewuste overlevingsstrategieën niet meer nodig. Je gaat niet langer door met iets wat niet meer goed voor je is. Een baan, een relatie, een vastgeroeste gewoonte. Door naar je oude pijn te gaan, voorkom je nieuwe pijn of drama’s.

Een paar herkenbare overlevingsstrategieën (in werkelijkheid heeft iedereen een eigen, unieke manier van overleven):
niets meer verwachten, alles alleen of zelf doen, boos worden op de ander of iets anders, net doen alsof er niets aan de hand is (jezelf groot houden), heel hard werken, veel eten, drinken, roken, gamen, seks, sporten of tv-kijken, vooral zorgen voor de anderen, veel praten (en niets zeggen), of juist zwijgen, gezelschap vermijden, grapjes maken (al dan niet met een ondertoon van cynisme of sarcasme).

Kan het dan niet zonder pijn?
Dat herinneren van die oude pijn gaat niet over het begrijpen via je hoofd. Want je hoofd wil er eigenlijk helemaal niet aan. Die zorgt er juist voor dat we de pijn niet meer hoeven te voelen! Ons hoofd is het creatieve brein achter onze aangeleerde reflexen. Het is heel slim in het bedenken van manieren om pijn te vermijden. Zonder dat je het in de gaten hebt. De meest overtuigende gedachten en argumenten komen langs. Ons hoofd is bang, ons moedige hart niet…

Durf te ervaren
Je bange hoofd heeft ervaringen nodig, want het heeft de reflex immers vroeger ook gebaseerd op ervaring. Als jij – met je moedige hart – durft te ervaren dat de pijn niet meer van nu is, en dat je nu als volwassene heel goed in staat bent om voor jezelf te zorgen, dan wordt je hoofd steeds rustiger.

Ik wil overigens helemaal niet zeggen dat iedereen altijd maar die oude pijn moet doorleven. De pijnlijke ervaringen kunnen zo traumatisch zijn geweest dat het doorleven echt te angstig is. Dan ga ik met de ander altijd op zoek naar innerlijke hulpbronnen en houvast, om een zo sterk mogelijk gevoel van veiligheid te gaan ervaren in het dagelijks leven.

Nooit meer pijn? Kwetsbaar of raakbaar
Het betekent niet dat je nooit meer pijn voelt. Die draag je met je mee. Wat wel verandert is de manier waarop je er mee omgaat. Als je voelt dat je geraakt wordt, kun je steeds bewuster kiezen voor gedrag dat jou en je levensdoelen ondersteunt in plaats van ondermijnt. Je wordt niet meer onbewust geleefd door je reflexen, je hebt zelf de regie in handen. En je wordt raakbaar (dat is voor mij iets anders dan kwetsbaar). Je durft je te laten raken door het leven, je voelt namelijk ook weer meer ontroering, liefde, vreugde, passie, levenslust, contact. En je kunt je hoofd en energie weer gebruiken voor de doelen in je leven die er echt toe doen.